Waarom raakt muziek je

Muziek kan eigenlijk alles. Het laat je ontroeren, kan je in een vrolijke stemming brengen, je verdrietig laten voelen of zelfs kippenvel bezorgen.

Misschien vind jij een specifiek nummer geweldig, terwijl de ander het verschrikkelijk vindt en het liefst de radio uit zet. Best ingewikkeld om dit te verklaren en hoe dit in je brein werkt, maar ook fascinerend.

Vele wetenschappers hebben daarom onderzoek gedaan naar emoties en de relatie met muziek. Tot dusver met beperkt resultaat, want hoe verklaar je nu iemands gevoel?

Enkele wetenschappers stellen dat muziek een fenomeen is dat alle grenzen van cultuur en taal overschrijdt. Muziek wordt gezien als een ‘taal van emotie’ die door elke maatschappij op dezelfde manier ervaren kan worden.

Het is je waarschijnlijk al wel duidelijk: muziek heeft een grote invloed op je humeur en andersom. Het kan de emoties die je op een bepaald moment voelt versterken of veranderen. Maar waarom is dat zo en welke factoren spelen hier een rol bij?

Wat is muziek nou eigenlijk?

Hoewel deze vraag simpel lijkt, is die misschien toch niet zo makkelijk. Ik denk namelijk dat iedereen hier zo zijn eigen antwoord op heeft. Mensen voelen zich ten slotte allemaal aangetrokken tot muziek en iedereen heeft weer een verschillende muziek smaak.

Wat de ene persoon prachtig vindt kan de ander weer verschrikkelijk vinden. Toch blijkt uit onderzoek dat bepaalde elementen van muziek universeel zijn.

Dit komt omdat muziek door onze beide hersenhelften wordt verwerkt. Melodieuze tonen worden verbonden met emoties en non-verbale ervaringen en worden verwerkt door onze rechterhersenhelft.

Een valse noot wordt verwerkt door onze linkerhersenhelft, waar we gebruik maken van logica, details en feiten.

Zodra je naar muziek luistert, creëer je voor jezelf een bepaald verwachtingspatroon. Je denkt namelijk al te weten wat er gaat komen. Als er vervolgens een andere noot wordt gespeeld, dan ben je verrast. De muziek is namelijk anders dan je verwachte.

Ondanks het feit dat ieder mens verschillend is en zijn of haar eigen muzieksmaak heeft, zijn er toch een aantal elementen die op ieder mens dezelfde werking heeft.

Bij communiceren wordt de betekenis van woorden voornamelijk bepaald door het geluid van de stem, oftewel de muzikaliteit. Simpel gezegd is muziek dus een stukje geluid waaraan je een emotionele betekenis geeft.

Emoties in relatie tot muziek

We horen weleens dat we onze emoties onder controle moeten houden en dat we ons dienen te beheersen.  Sommige mensen zijn er zelfs trots op dat ze hun emoties voor anderen kunnen verbergen.

Bij emoties vinden er veranderingen plaats in bloeddruk, ademhaling en de polsslag. Onderzoek heeft aangetoond dat personen die regelmatig muziek luisteren, deze veranderingen duidelijk opkomen.

Muziek en emoties: een gouden combinatie!

Muziek kan daarom worden gezien als een geestelijk geneesmiddel, die emoties opwekt op een directe manier. Het is zelfs zo dat als emoties niet geuit worden, dit kan leiden tot angst, agressie of in het ergste geval een depressie.

Want hoe vaak fluit, zing of neurie je wel niet mee als jouw favoriete nummer voorbijkomt op de radio? Dit geeft dan vrijwel direct aan in wat voor stemming je bent.

Omgeving speelt een rol

De manier waarop je op een liedje reageert heeft soms alles te maken met de situatie waarin de muziek zich uit. Stel je bent in Parijs, zit lekker op het terras met prachtig uitzicht met de partner van je dromen en er komt een heerlijk liefdeslied voorbij. Dit blijft je dan positief bij.

Maar als diezelfde partner op die dag, met dezelfde muziek jouw hart breekt, dan brengt dat nummer je wellicht hele andere herinneringen naar boven, en waarschijnlijk minder leuke dan het eerste voorbeeld.

Je omgeving speelt dus een belangrijke rol. Hetzelfde geldt voor je stemming en persoonlijkheid. Zelfs de manier waarop je tegen muziek aankijkt heeft wel degelijk invloed.

Als je opgegroeid bent in een hele muzikale familie, dan speelt muziek een andere rol in je leven dan in het leven van bijvoorbeeld je buurvrouw die een bloedje hekel heeft aan muziek.

Sociale omstandigheden

Andere factoren die van invloed zijn op hoe je muziek beleefd zijn fysieke omstandigheden, zoals de ruimte, het tijdstip en de plaats waar je bent op het moment dat je muziek luistert.

Zo klinkt livemuziek weer heel anders dan wanneer je muziek luistert op de radio of met oordopjes in, terwijl je naar hetzelfde nummer zit te luisteren.

Sociale factoren spelen ook een belangrijke rol, want luister je alleen of met een groep? Nummers van André Hazes zijn bijvoorbeeld prachtig om mee te zingen in de kroeg of tijdens een concert, maar dit zal je waarschijnlijk niet zo snel doen als je dit nummer thuis op de radio hoort.

Muziek op zichzelf

Toch heeft muziekervaring niet alleen te maken de kenmerken en omstandigheden van de persoon die naar een nummer luistert. Ook de vorm van muziek zelf heeft hier invloed op.

Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar welke soorten muziek associaties oproepen met bepaalde emoties. Zo zouden snellere nummer in major zorgen voor vrolijke associaties en langzame nummers in minor zorgen voor een verdrietig gevoel.

In dit gegeven zou het volume van een bepaald nummer een belangrijke factor zijn. Zelfs belangrijker dan het tempo zelf. Zeker is in ieder geval dat het ervaren en verwerken van muziek gebeurt door verschillende processen in ons brein.

Vrolijke muziek activeert je beloningsgedeelte in de hersenen en droevige muziek activeert het gebied dat ervoor zorgt dat je emotionele pijn ervaart.

Er zijn zoveel factoren aanwezig bij het beleven van muziek. Dat het soms moeilijk is om te zeggen waarom muziek bepaalde emoties in ons losmaakt.

Daarom is het wel eens goed om je verstand op nul te zetten, je koptelefoon op te zetten en je laten verrassen door de muziek!

Wat gebeurt er in ons brein?

Wat we met zekerheid vast kunnen stellen, is het proces hoe muziek in ons brein verwerkt wordt. Zodra muziektonen binnenkomen worden deze doorgestuurd naar de temporale kwab, deze zijn betrokken bij gehoor, geheugen en taalfuncties.

De verbinding van de functiesystemen in de hersenen zorgen ervoor dat je stemming kan veranderen, wanneer het gestimuleerd wordt door muziek.

Muziek kan een bijdrage leveren aan je gedrag en mentale gesteldheid en heeft een positief effect op je creativiteit en hoe je je voelt.

Het is namelijk zo dat als je muziek maakt of luistert dit vele positieve effecten kan hebben op de hersenen en daardoor op je gezondheid. Het zorgt voor betere verbinden van functiegebieden waardoor er betere communicatie plaatsvindt tussen deze gebieden.

Met als gevolg: een groter inlevingsvermogen, het zorgt ervoor dat je creatiever wordt en leidt tot meer ontspanning in je lichaam. Pak dus maar gauw je oordopjes of koptelefoon en zet je favoriete muziek op of speel wat vaker een instrument!

Naast het brein heeft muziek zoals gezegd ook een positief effect op het lichaam. Muziek verlaagt de hartslag en ontspant de spieren. Bovendien wordt de productie van het stresshormoon afgeremd bij het horen van een goede plaat.

Kortom een playlist met een dagelijkse portie aan fijne muziek verkleint de kans op ziek worden en is daarom misschien wel net zo belangrijk als het oude gezegde ‘twee ons groente en twee stuks fruit’.

Het effect van filmmuziek

Muziek die je het meest probeert te raken is filmmuziek. Een film zonder muziek op de achtergrond is als een mens zonder emoties. De muziek speelt dus een hele belangrijke rol als het gaat om het bereiken van een bepaald effect.

Zo wordt een horrorfilm vele malen spannender als je er dreigende muziek onder zet. Bijvoorbeeld de bekende horror soundtrack van ‘Jaws’ die je ongetwijfeld kent, waarbij de muziek zeer krachtig is voor de opbouw van de spanning.

Op die manier kan een film vrolijker, dramatischer of juist spannender worden. De muziek creëert een bepaalde sfeer rondom de film.

Vaak hebben we niet eens door hoe belangrijk de muziek is bij een film. Dit merk je pas als je de muziek weglaat bij een film. Kijk voor de aardigheid maar eens een horror of thriller zonder geluid. Dan merk je al gauw dat de spanning er totaal uit is.

In de ontwikkeling is filmmuziek al ver gevorderd om een bepaald effect te bereiken. Componisten weten namelijk al heel goed wat voor muziek bij een bepaalde scène past.

Globaal gezien heeft muziek drie belangrijke functies. Als eerste vormt het een eenheid met het beeld. Het creëert een bepaalde sfeer en kan eenheid in een verhaal scheppen.

Ten tweede kan muziek de film ondersteunen. In de vorm van mentale ondersteuning zorgt muziek ervoor dat bepaalde gedachtes en emoties worden benadrukt. Als derde functie zorgt filmmuziek voor een bepaald contrast. Dit is weer bepalend voor de beleving in de film.

Enthousiast geworden over wat muziek op een positieve manier kan bijdragen aan je gedachten en emoties en zou je zelf graag aan de slag willen gaan met muziek of het bespelen van een instrument?

Klik dan hier en lees snel verder!